Wij nemen de wereld waar met onze zintuigen. Kunstenaars zijn altijd geïnteresseerd geweest in de manier waarop we dat doen. Dat hoort bij het kunstenaar-zijn. Want een kunstenaar zet zijn waarneming van de wereld nou net om in een kunstwerk: een schilderij of een beeldhouwwerk vertelt ons iets over hoe de kunstenaar naar de wereld kijkt. Als een kunstenaar weet hoe onze zintuigen werken, kan hij die kennis dus goed gebruiken in zijn werk.

Nog niet zo heel lang geleden was een bewegend beeld haast een wonder. Nu kun je bewegende beelden haast niet meer wegdenken. Ze zijn overal: op de televisie, de computer, de smartphone en de tablet. In het begin werden film en video in de kunst vooral gebruikt om beweging in al zijn hevigheid te tonen. Maar de kunstwerken in deze tentoonstelling gunnen je de stilte om je opnieuw te laten zien, luisteren, voelen en ruiken.

Hoe werkt dat nu eigenlijk? Wij zien, proeven, ruiken, voelen en horen de wereld via onze zintuigen. Die geven die indrukken door aan onze hersenen en onze hersenen verwerken die  indrukken. De hersenen zijn ons meest complexe orgaan. Onderzoekers hebben lang gedacht dat ze de werking van de hersenen konden bestuderen door de schedel te openen en vervolgens een nauwkeurige ‘kaart’ van de hersenen te maken. Maar zelfs als je heel precies weet hoe de hersenen eruitzien en hoe ze gebouwd zijn, weet je nog niet helemaal hoe ze werken. Zelfs denken over de hersenen doe je met je hersenen!

Op geleerde wijze zegt men in de filosofie dan wel eens dat de menselijke waarneming tijd-ruimtelijk is. Daardoor nemen we de wereld anders waar dan een kat of een vleermuis, want die hebben andere hersenen en zintuigen. Als onze zintuigen prikkels doorgeven, dan verbinden onze hersenen die prikkels met vroegere ervaringen. Zo komt het ook dat alledaagse, gewone zaken onze aandacht niet meer trekken, maar onverwachte combinaties wel. Daarom ruik je de geur van de keuken heel sterk als je binnenkomt, maar raak je er daarna aan gewend. Daarom hoor je het tikken van de klok niet de hele tijd. En daarom ben je je ook niet de hele tijd bewust van de kleren op je vel. En ook daarom staan je ogen ook nooit helemaal stil en voeren ze voortdurend hele kleine beweginkjes uit om nieuwe lichtprikkels te vergaren. Probeer maar eens.

Is dit allemaal niet te veel wetenschap en nog weinig kunst? Nee hoor ! Als je weet wat de hersenen doen met wat je beleeft, hoeft dat nog niet te betekenen dat de magie uit de beleving verdwenen is. De werken in deze tentoonstelling laten ons dingen opnieuw opmerken waar we zo aan gewend waren dat we er ons niet meer van bewust waren.