De grens is een raar iets. Tilburg en Turnhout hebben dezelfde zandgrond, dezelfde natuurlijke begroeiing, de mensen hebben een gelijkaardige inborst en hetzelfde geloof. Toch wonen we aan weerszijden van de grens anders. Voor architectuurcentra CAST (Tilburg) en AR-TUR (Turnhout) bracht fotograaf Paul D’Haese het wonen in beide steden op eigenzinnige wijze in beeld.

Het katholiek-liberale Belgische huisvestingsbeleid richtte zich van oudsher op het zelfstandig voorzien in de woonbehoefte. Dat veroorzaakte impliciet de verstedelijking van het platteland. De aanleg van een uitgebreid spoorwegennet maakte het begin 19e eeuw mogelijk dat arbeiders in de stad konden werken maar op het platteland konden blijven wonen. ‘Wet de Taeye’ gaf vanaf 1949 een enorme impuls aan het bouwen van woningen zonder dat er ruimtelijke sturing van overheidswege aan te pas kwam. Het eigen huis met tuin werd definitief het dominante model.
Het Nederlandse huisvestingsbeleid daarentegen staat traditioneel in het teken van planmatige verstedelijking. De oorzaak hiervan ligt in de slechte bouwgrond in het politiek en cultureel dominante landsdeel (de Randstad) en de dreiging van de zee. Alleen door gezamenlijk te bouwen kan er betaalbaar gewoond worden. Alleen met collectieve inspanning kan de natuur bedwongen worden en wordt het land bewoonbaar. Bij bezoek aan een willekeurige Nederlandse stad vallen onmiddellijk de ‘jaarringen’ op. Woonwijken worden naar buiten toe jonger en hebben hun eigen specifieke stedenbouwkundige en architectonische kenmerken. Het summum zijn de Vinexwijken.

De foto’s van Paul D’Haese tonen zes typische, en juist atypische, woonomgevingen aan beide zijden van de grens: in Turnhout de sociale woonwijk Parkwijk, de in ontwikkeling zijnde Heizijdse Velden en de binnenstedelijke buurt Meuletiende, in Tilburg de hergestructeerde wijk Groeseind, de historische linten en de Vinexwijk Koolhoven. D’Haese keek met een onbevangen maar kritische blik naar onze gebouwde omgeving. Zijn beelden zijn geometrisch en verstild, en nodigen uit om beter te kijken. Wonen we echt zo verschillend?